SAHİH-İ BUHARİ

Bablar - Konular - Numaralar

KİTABU’L VUDU’

<< 145 >>

باب: وضوء الرجل مع امرأته، وفضل وضوء المرأة.

43. Kişinin Hanımı İle Birlikte Abdest Alması

 

-وتوضأ عمر بالحميم، ومن بيت نصرانية.

Kadının abdest aldıktan sonra kapta artan suyu ile abdest almak. Hz. Ömer bir hıristiyan kadının evinde, kaynatılmış sudan abdest aldı.

 

حدثنا عبد الله بن يوسف قال: أخبرنا مالك، عن نافع، عن عبد الله بن عمر أنه قال:

 كان الرجال والنساء يتوضؤون في زمان رسول الله صلى الله عليه وسلم جميعا.

 

[-193-] Abdullah İbn Ömer radiyallahu anh şöyle demiştir: "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve sellem) zamanında erkekler ve kadınlar birlikte abdest alırlardı."

 

 

AÇIKLAMA:     Karı-Kocanın Birbirinin Kaptaki Artık Sularıyla Abdest Almaları: Hz. Ömer ile ilgili rivayetin konu başlığı ile alakası şudur: Çoğunlukla kişinin hanımı yaptığı işte kendisine tâbîdir. Buhari, erkeğin artığı ile kadının abdest almasını yasaklayanların görüşünü reddetmek gerektiğine işaret etmektedir. Çünkü Hz. Ömer'in hanımının onun artığından abdest alması veya birlikte ab­dest almaları kuvvetle muhtemeldir. Bu sebeple bu olay "kişinin hanımı ile birlikte (aynı kaptan) abdest alması" başlığına uymaktadır.

 

Kaynatılmış su ile abdest almanın caiz olduğu konusunda âlimler ittifak et­mişlerdir, yalnızca Mücâhid'den bunun caiz olmadığı görüşü nakledilmiştir.

 

Ehl-i Kitabın ve Müşriğin Suyu ile Abdest Almak

 

Bu hadis, ehl-i kitabın sularını, bunların nasıl olduğunu soruşturmaksızin kullanmanın caiz olduğunu gösterir. Şafiî el-Ümm'de şöyle demiştir: Kişi İçine necaset düştüğünü kesin olarak bilmediği sürece, müşrik bir kimsenin suyundan veya kabındaki artan sudan abdest alabilir.

 

İbnü'l-Münzİr şöyle demiştir: Cünüp olan kadının kaptaki artık suyunu kul­lanmanın mekruh olduğunu yalnızca İbrahim en-Nehaî söylemiştir.

 

Hadis, az miktardaki suya avucunu daldırmanın suyu "kullanılmış su" hük­müne sokmadığını göstermektedir. Çünkü Şafiî'nin el-Ümm'de birkaç yerde belirttiği üzere sahabe döneminde kaplar küçüktü.

 

Hadis, zımmî olan kadının temiz olduğunu, onun temizlik İçin kullandığı ve içtiği suyun kalan kısmının temiz olduğunu göstermektedir. Çünkü onlarla ev­lenmek caizdir, ayrıca hadiste müslüman olan kadın ile olmayan kadın arasında da ayrım yapılmamıştır.

 

Birlikte abdest alırlar" sözünden ilk anda suyu aynı anda aldıkları anlaşıl­maktadır.

 

İbnü't-Tîn bir gruptan bunun anlamının şu olduğunu nakletmiştir: Erkekler ve kadınların tümü tek bir yerden abdest alıyorlardı. Erkekler ayrı olarak, ka­dınlar da ayrı olarak abdest alıyorlardı. "Tek bir kaptan" şeklindeki fazlalık red­dedilir. Çünkü bunu söyleyen kişi erkekler ve yabancı kadınların bir yerde top­lanmasını uzak bir ihtimal olarak görmüştür. İbnü't-Tîn buna Sahnûn'dan nak­lettiği şu görüşle cevap vermiştir: Bunun anlamı erkekler abdest alıp giderler, sonra kadınlar gelip abdest alırlardı. Bu "hep birlikte" sözünden ilk anda anlaşı­lan anlama aykırıdır. İbn Huzeyme'nin Sahihinde İbn Ömer'den yapılan şu riva­yette tek bir kaptan abdest aldıkları açık olarak ifade edilmiştir: İbn Ömer Hz. Peygamber ve ashabını kadınlarla birlikte hep beraber bir kaptan abdest alırken gördüğünü söylemiştir.

 

Buna cevap olarak söylenebilecek en evla görüş şudur: Örtü âyetinin indi­rilmesinden önce erkekler ve kadınların abdest almak için bir araya gelmiş olmalarını engelleyecek bir durum yoktur. Örtü âyetinin indirilmesinden sonra ise kadınlar yalnızca kocaları ve mahremleri ile bir arada abdest almışlardır.

 

Nevevî de kadının, kocasının abdestinden artan su ile abdest alabileceği konusunda ittifak bulunduğunu, aksi konuda ise ittifak olmadığını nakletmiştir. Bu da tartışmalıdır. Tahavî bu konuda da ihtilaf bulunduğunu ortaya koymuş­tur. İbn Ömer, eş-Şa’bi ve Evzâî'nin, kadının adetli olması durumunda bunu caiz görmedikleri sabittir. Aksine gelince sahabî Abdullah İbn Sercis, Saîd İbnü'l-Müseyyeb, Hasan-ı Basrî'den kadının abdestinden artan su ile abdest almayı caiz görmedikleri sahih olarak nakledilmiştir. Ahmed İbn Hanbel ve İshak da bu görüştedir. Ancak bu iki âlim bu hükmü kadınların yalnız bulunması ile sınırlan­dırmışlardır. Çünkü konu ile İlgili hadisler erkekler ve kadınların bir arada bu­lunması halinde birbirinin artığı ile abdest alabileceğini açık olarak ifade etmek­tedir.

 

Kişinin abdestinden artan su ile abdest almayı yasaklayan hadisler, kişinin abdest organlarından damlayan suyla abdest almaya, caiz gören hadisler de kapta kalan su ile abdest almaya yorulur. Hattâbî de iki grup hadisi bu şekilde birleştirmiştir. Yahut da delilleri bir araya toplayabilmek için yasağın tenzih ifade ettiği söylenir.